Το πανεπιστήμιο της Μαγναύρας

 

Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο δεν ήταν υποχρεωτική και οι κρατικές παρεμβάσεις σε αυτήν ούτε έντονες ούτε συνεχείς. Επομένως, ως επί το πλείστον βασιζόταν σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Εξαίρεση αποτελούσε το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Κωνσταντινούπολης, το οποίο, τηρουμένων των αναλογιών, μπορεί να χαρακτηριστεί ως «πανεπιστήμιο». Ιδρύθηκε, όπως φαίνεται, από τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο (βασιλεία: 337-361) και ονομαζόταν «Μέγα Διδασκαλείον». Κατά την περίοδο της εικονομαχίας (726-843) πρέπει να παρήκμασε λόγω της γενικότερης αναστάτωσης και των διώξεων.

Ωστόσο, η περίοδος μετά την επικράτηση των Ορθοδόξων αποτέλεσε πεδίο δόξης λαμπρό για την ανάπτυξη του πολιτισμού. Ο Καίσαρας Βάρδας, θείος του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄ (842-867), έκανε το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, αποφασίζοντας να επανιδρύσει το πανεπιστήμιο της Βασιλεύουσας.

Ως χώρος στέγασης του κρατικού ιδρύματος επελέγη η Μαγναύρα, τμήμα του συγκροτήματος του λεγόμενου «Μεγάλου ή Ιερού Παλατίου» της Κωνσταντινούπολης στο νοτιοανατολικό άκρο της πρωτεύουσας. Η ονομασία ίσως προέρχεται από τις λατινικές λέξεις “magna aula” (μεγάλη αυλή) ή “magna aura” (μεγάλη χρυσή).